เช็ควาล์ว คืออะไร

เช็ควาล์ว (Check valve) หรือวาล์วกันกลับ คืออุปกรณ์ปิดผนึกจุดต่อท่อ ทำหน้าที่ควบคุมให้ของเหลวไหลไปในทิศทางเดียว ป้องกันไม่ให้ของเหลวไหลย้อนกลับไปในทิศทางเดิม โดยอาศัยแรงดันของของเหลวในการเปิด-ปิดวาล์ว

เช็ควาล์วนิยมใช้ในระบบงานปั๊มน้ำเพื่อป้องกันแรงดันน้ำไหลย้อนกลับเข้าสู่ตัวปั๊ม ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้ปั๊มน้ำชำรุดหรือเสียหายได้นั่นเองครับ

ชื่อภาษาอังกฤษ : Check Valve

ชื่อภาษาไทย : วาล์วกันไหลย้อนกลับ / วาล์วกันกลับ / เช็ควาล์ว

ประเภทของเช็ควาล์ว
เช็ควาล์วสามารถแบ่งออกเป็นประเภทต่าง ๆ ตามลักษณะการปิด-เปิดวาล์วรวมทั้งโครงสร้างของวาล์ว ได้ดังนี้

สวิงเช็ควาล์ว (Swing check valve)
เป็นเช็ควาล์วที่มีลักษณะการทำงานแบบสวิงหรือการแกว่ง โดยลิ้นวาล์วจะหมุนไปมาเพื่อปิด-เปิดวาล์ว นิยมใช้กับระบบที่มีแรงดันสูง นิยมติดตั้งในแนวนอนและไม่สามารถติดตั้งในแนวตั้งที่ของไหลไหลจากบนลงล่างได้ เนื่องจากแรงโน้มถ่วงจะทำให้บานพับเปิดตลอดเวลา

สวิงเช็ควาล์ว swing check valve
หลักการทำงาน
เช็ควาล์วสวิงทำงานบนหลักการที่คล้ายกับบานประตู โดยมีแผ่นบานพับ (Flapper) ที่หมุนอยู่บนหมุดภายในตัววาล์ว เมื่อของไหลไหลไปในทิศทางที่ต้องการ บานพับจะแกว่งออกเพื่อให้ผ่านไปได้ แต่เมื่อการไหลพยายามย้อนกลับ ลูกนกแกว่งจะปิดเนื่องจากแรงโน้มถ่วงหรือสปริง ซึ่งปิดกั้นท่อได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การทำงานสวิงเช็ควาล์ว swing check valve
ข้อดี
แข็งแกร่งและเชื่อถือได้สำหรับสภาวะที่เรียกร้อง
การออกแบบที่เรียบง่ายช่วยให้ติดตั้งและบำรุงรักษาได้ง่าย
ได้รับการพิสูจน์ประสิทธิภาพในการป้องกันการไหลย้อนกลับ
ข้อเสีย
เทอะทะและใช้พื้นที่มากกว่าเมื่อเทียบกับประเภทอื่น
สร้างแรงดันตกคร่อมที่สูงขึ้น ส่งผลต่อประสิทธิภาพของระบบ
ทิศทางการไหลที่จำกัด โดยทั่วไปจะทำงานได้ดีที่สุดในแนวตั้งหรือแนวนอนโดยมีการไหลขึ้น
สปริงเช็ควาล์ว (Spring check valve)
เป็นเช็ควาล์วที่มีลักษณะการทำงานแบบสปริง โดยสปริงจะคอยดันลิ้นวาล์วให้ปิดอยู่ตลอดเวลา เมื่อของเหลวไหลผ่านวาล์ว ลิ้นวาล์วจะเปิดขึ้นตามแรงดันของเหลว และปิดกลับเมื่อแรงดันของเหลวลดลง นิยมใช้กับระบบที่มีแรงดันต่ำ สามารถติดตั้งทั้งในแนวนอนและแนวตั้งทุกทิศทาง เพราะมีแรงจากสปริงคอยดันลิ้นวาล์วให้ปิดอยู่เสมอ

สปริงเช็ควาล์ว spring check valve
หลักการทำงาน
เช็ควาล์วแบบสปริง จะมีแผ่นดิสก์วางอยู่ภายในวาล์ว โดยยึดไว้อย่างแน่นหนาด้วยสปริง เมื่อของไหลไหลไปในทิศทางที่ต้องการ มันจะดันเข้ากับจานเบรก เอาชนะแรงสปริงและปล่อยให้ผ่านไปได้ แต่ในขณะที่การไหลพยายามย้อนกลับ สปริงจะดันจานกลับเข้าที่เพื่อปิดผนึกวาล์ว

การทำงาน สปริงเช็ควาล์ว spring check valve
ข้อดี
ขนาดเล็กและน้ำหนักเบา เหมาะสำหรับพื้นที่แคบ
แรงดันตกน้อยที่สุด ส่งเสริมประสิทธิภาพของระบบ
ทิศทางการไหลที่หลากหลาย สามารถทำงานในการกำหนดค่าต่างๆ
ข้อเสีย
ความทนทานต่อแรงดันต่ำกว่าเมื่อเทียบกับเช็ควาล์วแบบสวิง
สปริงอาจเสื่อมสภาพเมื่อเวลาผ่านไป ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการบำรุงรักษา
ขนาดที่เล็กกว่าอาจทำให้จำเป็นต้องทำความสะอาดบ่อยขึ้น

Visitors: 848,763